Τετράποδοι πολίτες σε καιρούς πανδημίας

Υπάρχει κάποιος που δεν θα συμφωνούσε ότι όλοι μας θα θέλαμε να ξυπνήσουμε ένα πρωί και όλα όσα δύσκολα ζήσαμε να αποτελούν ένα κακό όνειρο, έναν εφιάλτη από τον οποίο ευτυχώς ξεφύγαμε και επιστρέψαμε ξανά στη λεγόμενη «κανονικότητα»;
Γράφει η Κατερίνα Παπαποστόλου, Εκπαιδευτικός με Εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή, Εκπαιδεύτρια Σκύλων – Ζωοθεραπεύτρια, Συγγραφέας και Ιδρύτρια Ζω.Ε.Σ.

Σε κάθε κρίση της οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα, σε κάθε δύσκολη στιγμή, σε κάθε πόλεμο, σε κάθε πανδημία, εκείνοι οι οποίοι στέκονται περισσότερο άτυχοι είναι εκείνοι που και πριν ήταν οι πιο αδύναμοι. Και τα ζώα, είτε είναι αδέσποτα είτε ακόμη και δεσποζόμενα είναι τα πρώτα που καλούνται να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κάθε κρίσης, καθώς εκτός των άλλων δεν έχουν φωνή για να διαμαρτυρηθούν.
Η νέα απειλή, αυτός ο αόρατος και άγνωστος «εχθρός», που ονομάστηκε covid-19 και ακούστηκαν τόσα για την προέλευσή του που μπορεί να μη τη μάθουμε τελικά και ποτέ, ανέτρεψε κυριολεκτικά τις ζωές μας και μας έφερε αντιμέτωπους με μια ακόμη πικρή αλήθεια: πως είναι το αποτέλεσμα της περιφρόνησης του ανθρώπου για τη φύση και της έλλειψης σεβασμού στα ζώα, ενώ η μεταφορά του στον άνθρωπο μα και η εξάπλωσή του οφείλεται ξεκάθαρα σε ανθρώπινες δραστηριότητες.
Μέσα στις όποιες διαφωνίες μας, όλοι θα συμφωνήσουμε πως τα δεδομένα πάνω στα οποία βάσιζε κάποιος την απόφαση συμβίωσης με ένα κατοικίδιο ζώο μέσα σε μια νύχτα άλλαξαν! Το διάγγελμα του Πρωθυπουργού εκείνο το απόγευμα του Μάρτη που ανακοίνωνε την «ερήμωση» όλης της χώρας και τους χιλιάδες εργαζόμενους να μπαίνουν σε «αναστολή εργασίας» και άλλους να χάνουν οριστικά τη δουλειά τους, μετέτρεψε την καθημερινότητά τους σε έναν πραγματικό εφιάλτη γεμάτο αμφιβολίες για το αύριο. Με πολλούς από αυτούς να έχουν βρεθεί σε απόγνωση παρέα και με τα κατοικίδιά τους.
Οι εικόνες που είχαν ήδη φτάσει στα μάτια μας για τη χώρα από την οποία ξεκίνησε ο covid-19 πλήρως αποκαρδιωτικές, καθώς πολλοί δεν δίστασαν να πετάξουν τα ζώα τους ακόμη και από τα μπαλκόνια φοβούμενοι πως θα κολλήσουν από αυτά, άλλοι τα ευθανάτωσαν και άλλοι τα εγκατέλειψαν μόνα και αβοήθητα στους δρόμους. Σε πολλές χώρες απαγορευόταν ρητά η έξοδος από το σπίτι και επομένως και η σίτιση των αδέσποτων όπως στην Αλβανία που τα τάιζαν κρυφά, ενώ στη Βουλγαρία και στη Βηρυτό αλλά και σε πολλές άλλες χώρες οι εγκαταλείψεις ζώων εκτοξεύθηκαν, αλλά και σε χώρες όπως η Γαλλία υπήρξαν φόβοι πως οι κηδεμόνες «απολύμαναν» τα κατοικίδιά τους ή τα «έλουζαν» με αντισηπτικό με αποτέλεσμα να τους προκαλούν εγκαύματα. Ενώ από την άλλη υπήρξαν και πολλά καταφύγια σε διάφορες χώρες που άδειασαν κυριολεκτικά τα κλουβιά τους από υιοθεσίες που πραγματοποιήθηκαν εν μέσω πανδημίας!
Στη χώρα μας πολύ γρήγορα διευκρινίστηκε πως ο ιός δεν μεταδίδεται από τα κατοικίδιά μας και έτσι τουλάχιστον κάποια από αυτά γλίτωσαν αρχικά από βέβαιη εγκατάλειψη. Όμως αμέτρητα αδέσποτα κόντεψαν να πεθάνουν από την ασιτία και τη δίψα μέχρι να ρυθμιστούν οι προδιαγραφές σίτισης αλλά και μέχρι και τα ίδια μάθουν τη μετάβασή τους σε άλλες περιοχές όπου θα έβρισκαν πιο εύκολα φαγητό. Υπήρξαν και ζώα που ζούσαν για χρόνια έξω από καταστήματα τα οποία ήταν αδύνατο να μετακινηθούν. Σε κάθε περίπτωση όμως στην Ελλάδα οι εγκαταλείψεις ζώων συνεχίστηκαν με αμείωτους ρυθμούς και ενώ οι περισσότεροι ήμασταν μέσα στο σπίτι, πολλοί ήταν εκείνοι που έβγαιναν για να μοιράζουν και πάλι φόλες με τα πλάσματα αυτά πεινασμένα μέχρι εξαθλίωσης να γίνονται έρμαια και να εμπιστεύονται μέσα στην απόγνωσή τους ανθρώπινα επικίνδυνα χέρια.
Φωτεινό σημείο το Υπουργείο Εσωτερικών που έπραξε με βάση τις συνθήκες το καλύτερο δυνατό, «αναγκάζοντας» τους Δήμους να αναλάβουν τις ευθύνες τους για ακόμη μια φορά, αλλά και στηρίζοντάς τους οικονομικά. Άλλοι Δήμοι έπραξαν εξαιρετικό έργο για τα αδέσποτα, όπως έκαναν άλλωστε και πριν την πανδημία, άλλοι εντυπωσίασαν που για πρώτη φορά επιτέλους αποφάσισαν να στηρίξουν και αυτά τα πλάσματα και άλλοι συνέχισαν πεισματικά να κλείνουν τα αυτιά τους στις φωνές δίποδων και τετράποδων ηρώων για μια καλύτερη ζωή.
Η πρόφαση της μετάδοσης του ιού από τα κατοικίδια όμως παρέμεινε στους δύσπιστους και η αδυναμία φροντίδας των κατοικίδιών τους από πολλούς, αποτέλεσαν τις νέες αιτίες εγκατάλειψής τους. Και έτσι ζώα που ζούσαν ακόμη και πάρα πολλά χρόνια σε σπίτια με οικογένεια, βρέθηκαν ξαφνικά άστεγα, μόνα, φοβισμένα και απελπισμένα να γυρνούν στις άδειες πόλεις. Και σίγουρα δεν γνωρίζουμε και την τύχη όλων εκείνων των κατοικίδιων που ζούσαν με ανθρώπους που νόσησαν και χρειάστηκε να παραμείνουν για μέρες στο νοσοκομείο και συχνά δεν είχαν φίλους ή συγγενείς. Ενώ με λύπη πληροφορηθήκαμε για σκύλους που έχασαν τη ζωή τους, καθώς οι κηδεμόνες τους έχασαν πολύτιμο χρόνο σε «μπλόκα» της αστυνομίας που δεν έδειξε καμιά ευαισθησία για τον τετράποδο «ασθενή» στο αυτοκίνητο…
Παράλληλα, ένα αστείο που ξεκίνησε στο διαδίκτυο και αφορούσε την περιβόητη «μετακίνηση 6» για βόλτα με το κατοικίδιο είχε συχνά και αποτελέσματα πολύ θετικά! Κατοικίδια που δεν είχαν βγει ποτέ βόλτα, ξεκίνησαν να «αθλούνται» καθημερινά, ενώ πολλοί θέλησαν να υιοθετήσουν άλλοι ευτυχώς, γιατί πλέον είχαν τον χρόνο να ξεκινήσουν αρμονικά τη συμβίωσή τους με ένα κατοικίδιο και άλλοι δυστυχώς ως δικαιολογία για να μπορούν να μετακινούνται νόμιμα! Ενώ υπήρξε και η θετική πλευρά σε πολλούς που παρέμειναν στο σπίτι, να μειώσουν σε μέγιστο βαθμό τα έξοδά τους και έτσι να καταφέρουν να στηρίξουν οικονομικά πολλά αδέσποτα ζώα που δεν σταμάτησαν να φροντίζουν και να περισυλλέγουν οι ήρωες εθελοντές.

Πολλοί βρέθηκαν σε απόγνωση καθώς αντιλήφθηκαν πως δεν θα είχαν καθόλου χρήματα ακόμη και να σιτίσουν τους τετράποδους φίλους τους, άλλοι απελπίστηκαν για την τύχη που θα είχαν αυτά στην περίπτωση που εκείνοι έπρεπε να νοσηλευτούν και ένα τεράστιο μέρος εθελοντών που βρίσκονται όλη τη μέρα στους δρόμους έχασαν τις δουλειές τους και μαζί τους και την οικονομική άνεση να στηρίζουν τα αδέσποτα ζώα. Πολλοί επέστρεψαν στο πατρικό τους σπίτι, γιατί αδυνατούσαν να καλύψουν τα έξοδά τους δίχως εργασία και άφησαν πίσω τους τα αδέσποτα ζώα που σίτιζαν σε κάθε γειτονιά μην έχοντας συχνά τα δυνατότητα να αφήσουν κάποιον άλλον στη θέση τους να τα φροντίζει. Το μαζικό κλείσιμο της εστίασης παράλληλα στέρησε από τα αδέσποτα μια πολύ σημαντική πηγή φαγητού τους αλλά και την προστασία τους από το κρύο και τη βροχή τις νύχτες!
Οι απαγορεύσεις της κυκλοφορίας έφεραν στην επιφάνεια και ένα πολύ διαδεδομένο είδος δεσποζόμενου ζώου στην Ελλάδα. Εκείνου του «σκύλου-συναγερμού» για τα εξοχικά, καθώς μάθαμε πως πολλά από αυτά κινδύνευαν να πεθάνουν από την πείνα και τη δίψα από τη στιγμή που το κράτος απαγόρευσε τη μετάβαση αρχικά ακόμη και εκτός Δήμου και προέτρεψε τη φροντίδα των ζώων αυτών να την κάνουν οι γείτονες ή τυχόν φίλοι και συγγενείς που διέμεναν κοντά, γεγονός σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις αδύνατο!
Σε κάθε περίπτωση το πρόγραμμα όλων μας άλλαξε και βρεθήκαμε ξαφνικά να περνάμε ατελείωτες ώρες παρέα με τα κατοικίδιά μας τα οποία στάθηκαν σπουδαίοι φίλοι στις ζόρικες στιγμές που σίγουρα όλοι μας βιώσαμε μέσα στους τέσσερις τοίχους! Πολύ συχνά μάλιστα μακριά από πολύ αγαπημένα μας πρόσωπα.
Και η επάνοδός μας στην κανονικότητα θα είναι κάτι που ξανά θα δυσκολέψει τους τετράποδους μας φίλους στην προσαρμογή τους στις παλιές συνήθειες προ πανδημίας.
«Μείναμε σπίτι» οι περισσότεροι λοιπόν και ανάμεσά μας και άνθρωποι που μάλιστα ως τότε ο τρόπος ζωής τους ήταν σε μόνιμη βάση εκτός σπιτιού και ίσως ήταν και ένας λόγος που δεν αποφάσιζαν ποτέ να υιοθετήσουν ένα ζώο, όσο και αν μερικοί το ήθελαν πάρα πολύ.
Η ζωή μας άλλαξε ριζικά όπως και τα ωράριά μας και σε πολλούς φάνηκε καταπληκτική και πολύ επίκαιρη ιδέα η απόφαση να συνδεθούν συναισθηματικά με έναν σκύλο ή μια γάτα με την ευχή όμως όλων μας να παραμείνουν δίπλα τους και τότε που η ζωή θα επιστρέψει στους κανονικούς της ρυθμούς. Γιατί η απόφαση της συμβίωσης με ένα κατοικίδιο θα αποτελεί πάντοτε μια απόφαση ζωής γεμάτη υπευθυνότητα και σεβασμό στο πλάσμα που αποφασίζεις να κηδεμονεύσεις.
Η αλλαγή της αντίληψής μας απέναντι στα ζώα δεν θα αλλάξει σίγουρα αυτόματα αλλά και ούτε η αλλαγή της φιλοζωικής αντίληψής ακόμη και αρκετών από εμάς θα αλλάξει μονομιάς όλο τον κόσμο. Θα συμβάλει όμως τα μέγιστα στη ριζική αλλαγή της νοοτροπίας μας στη σχέση μας με τα ζώα που έχουν ψυχή, χρειάζονται χρόνο, χρήματα και χώρο στο σπίτι και στη ζωή μας. Νιώθουν όπως και εμείς. Δεν ζούνε δυστυχώς για πολλά χρόνια, αλλά οφείλεις να τους κρατάς το χέρι μέχρι το τέλος της ζωής τους και σίγουρα δεν επιστρέφονται, όταν τελικά φτάνει η μέρα που οι απαιτήσεις τους πλέον είναι μη διαχειρίσιμες!
Σε κάθε περίπτωση αυτό που χρειάζεται είναι να λειτουργούμε όλοι μας με ενσυναίσθηση μπαίνοντας συνεχώς στη θέση του άλλου και έχοντας τη συμπεριφορά απέναντί του που θα θέλαμε να έχει και εκείνος για μας. Και το σημαντικότερο από όλα να αντιληφθούμε πως τα κατοικίδια ζώα δεν είναι εδώ για μας, αλλά είναι εδώ με μας και όλοι μας οφείλουμε να αγωνιστούμε για τα δικαιώματά τους που δεν είναι κάτι που πρέπει εμείς να τους παραχωρήσουμε ως δώρο για όλα όσα μας προσφέρουν, αλλά αποτελούν αναφαίρετό τους δικαίωμα που συχνά ο άνθρωπος βάναυσα τους κλέβει.