Ευθανασία; Μα θα με περιμένεις άραγε στον «Παράδεισo;»…

Αν αναζητήσει κανείς στο λεξικό τη λέξη «ευθανασία» θα δει ότι έτσι ορίζεται ο εύκολος και ανώδυνος θάνατος. Διαδικαστικά χρειάζεται μια υπογραφή της συγκατάθεσης μας, μια ενδοφλέβια έγχυση ενός αναισθητικού σε υπερδοσολογία με έναν ενδοφλέβιο καθετήρα μέσω του οποίου γίνεται η χορήγηση του φαρμάκου.

Γράφει για τις «Ιστορίες Αδέσποτων» η Κατερίνα Παπαποστόλου, Εκπαιδευτικός, Εκπαιδεύτρια Σκύλων Απόφοιτη Kynagon Dog Trainers Academy & Δημιουργός της ομάδας Ζω.Ε.Σ.(Ζωοφιλικές Ενημερώσεις Σχολείων)

Το ζώο αναισθητοποιείται σε λίγα δευτερόλεπτα και ο θάνατος επέρχεται σε 1-2 λεπτά (μπορεί να διαρκέσει λίγο παραπάνω σε βαριά ασθενή ζώα με κακή κυκλοφορία αίματος), ενώ σε ζώα που είναι ανήσυχα μπορεί να γίνει κάποια προαναισθητική αγωγή.

Μια διαδικασία κατά κανόνα γρήγορη που μπορεί να «σώσει» το ζώο από ημέρες ή εβδομάδες ταλαιπωρίας. Είτε είσαι παρών είτε όχι για να το αποχαιρετήσεις, μετά ακολουθεί η καύση ή η ταφή και μετά σίγουρα ακολουθούν οι τύψεις, ο πόνος, ο θυμός, η θλίψη.

Στη θεωρία όλα αυτά, γιατί στην πράξη πρόκειται για μια πολύ δύσκολη και οδυνηρή απόφαση την οποία καλούνται συχνά να πάρουν οι κηδεμόνες των ζώων και οι κτηνίατροι τους.

Όπως και να ‘χει σημαίνει θάνατος, σπλαχνικός βέβαια, αλλά θάνατος. Και κάθε θάνατος είναι μια φρικτή υπόθεση και μη αναστρέψιμη. Όμως χειρότερη και από το θάνατο είναι η αγωνία του.

Για τους ανθρώπους το θέμα «ευθανασία» αποτελεί μια υπόθεση που έχει διχάσει την ηθική και την επιστήμη, έχει φέρει τα πάνω κάτω στα θρησκευτικά δόγματα, έχει κερδίσει φανατικούς υποστηρικτές αλλά και αδυσώπητους εχθρούς. Για τους ανθρώπους, γιατί για τα ζώα τα πράγματα είναι μάλλον τελείως διαφορετικά.

Υπάρχουν κτηνίατροι που αρνούνται πεισματικά να κάνουν ευθανασία ακόμη και στα ζώα που δεν έχουν καμιά ελπίδα σωτηρίας. Υπάρχουν φιλοζωικά σωματεία που προτιμούν να ξοδέψουν ως και το τελευταίο τους ευρώ προκειμένου να παρατείνουν τη ζωή ενός ζώου και να περιθάλψουν μέχρι την τελευταία τους πνοή όλα τα ζώα που έρχονται στα χέρια τους, προκειμένου να μην προδώσουν την πίστη αυτών σε εκείνους.

Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ακράδαντα στο «στην άλλη ζωή» και αυτοί διατείνονται πως η ζωή είναι μόνο ένα μικρό στάδιο της πνευματικής μας ύπαρξης, και κανένας άνθρωπος δεν έχει το δικαίωμα να την αφαιρέσει, ούτε καν για λόγους συμπόνιας, είτε πρόκειται για ζώο είτε για άνθρωπο.

Υπάρχουν από την άλλη και οι «εκβιαστές του Διαδικτύου» που εκλιπαρούν για υιοθεσίες ζώων, αλλιώς ενημερώνουν πως θα ευθανατωθούν. Ελπίδα όλων μας παραμένει να μην το εννοούν και απλώς να είναι το τελευταίο τους εκβιαστικό χαρτί στην προσπάθειά τους να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη, μα δυστυχώς σπάνια το πετυχαίνουν.

Υπάρχουν Δήμοι που χρησιμοποιούν κατά κόρον την ευθανασία για ζώα «επικίνδυνα» που δεν περνάνε καν έλεγχο από τις υποτιθέμενες επιτροπές διαχείρισης αδέσποτων ζώων. Ζώα που έχουν καταγγελθεί ως «επιθετικά» από πολίτες και εν μια νυκτί εξαφανίζονται!

Υπάρχει η Ελλάδα με πολλά κυνοκομεία-κολαστήρια σε άθλιες συνθήκες και στοιβαγμένα ζώα ακόμη και σε πάρα πολύ άσχημη κλινική κατάσταση να τυραννιούνται γιατί οι «φιλόζωοι» δεν συναινούν στο να ευθανατωθούν και να λυτρωθούν από τους φριχτούς πόνους τους.

Και σίγουρα υπάρχουν και πολλές χώρες που δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα αδέσποτων ζώων, μιας που τα περισυλλέγουν σε στοίβες μέσα σε κλουβιά και μαζικά τα ευθανατώνουν ως τη ριζική λύση για να «καθαρίσουν» τις πόλεις, ειδικά πριν από παγκόσμιες διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες, όπου η επιχείρηση «σκούπα» και ευθανασία σε όλα τα αδέσποτα, η μεταφορά τους και θάνατος σε κρεματόρια ζώων καλά κρατεί ακόμη δυστυχώς.

Σχετικά με την απόφαση της ευθανασίας, αναρωτιούνται πολλοί αν τα θηλαστικά έχουν επίγνωση άραγε της θνησιμότητάς τους. Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει όμως ακόμη με βεβαιότητα. Οι Διχασμένοι Ηθολόγοι και Ζωολόγοι και η έλλειψη απτών αποδείξεων, μάλλον αλλά χωρίς σιγουριά, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα ζώα είναι απαλλαγμένα από το άγχος αυτής της γνώσης.

Μάλλον κιόλας στην περίπτωση του σκύλου που είναι ένα από τα πιο αφοσιωμένα ζώα στον άνθρωπο, όπου εμείς είμαστε οι απόλυτοι διαχειριστές της ζωής του, φαίνεται να ακουμπά την ευθύνη και τις δύσκολες αποφάσεις της επιβίωσής του σε μας.

Ο σκύλος είναι ένα πλάσμα χωρίς μεταφυσικές ανησυχίες και αντιλήψεις για τη μετά θάνατον ζωή, οπότε αυτός ο «ανώτερος» στο μυαλό του για αυτόν, είμαστε εμείς και μόνο εμείς! Και κάπου εδώ είναι που μπαίνει το δίλημμα της ευθανασίας ή μη….

Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως η ευθύνη που έχεις για ένα ζώο που υιοθετείς ξεκινάει από την πρώτη μέρα της συμβίωσης μαζί του και κλείνει με την υποχρέωση να του χαρίσεις έναν αξιοπρεπή σπλαχνικό θάνατο.

Όχι θάνατο απαλλαγής, επειδή το κάποτε ζωηρό κουτάβι έγινε ένα ζώο γέρικο δυσκίνητο που πονάει και χρειάζεται καθημερινή φροντίδα. Δε βλέπει, δεν ακούει ή έχει ακράτεια. Όχι να το «κοιμίσεις» για να κοιμάσαι και εσύ ήσυχα τα βράδια.

Ένα παράλυτο σκυλί παλαιότερα σίγουρα ευθανατωνόταν, γιατί έλεγαν δε θα έχει σίγουρα ποιότητα ζωής. Όπως; Δε θα ασχοληθεί ξανά για παράδειγμα με αθλήματα ή δε θα έχει πρόσβαση σε δημόσια κτίρια; Το σκυλί λίγο το νοιάζει αν είναι παράλυτο, αν δε βλέπει ή αν δεν ακούει.

Δε θα έχει άλλωστε συγκαταβατικά βλέμματα λύπησης από τα άλλα ζώα, ούτε θα ψιθυρίζουν πίσω από την πλάτη του πόσο κακόμοιρο είναι. Αυτά τα αισθήματα, είναι προνόμιο μόνο των ανθρώπων. Υπάρχει επίσης μια διαδικασία με σημάδια αυτοσυντήρησης στον σκύλο, όταν νιώσει πως δε «θέλει άλλο» και ήρθε η ώρα να «φύγει»…

Και το μόνο που θέλουν τότε είναι ο δικός τους άνθρωπος. Αυτός που θα του κρατήσει το χέρι μέχρι το τέλος. Τι άλλωστε είναι πέρα από αυτό αληθινή και υπεύθυνη φιλοζωία;

Τα ζώα εξάλλου έχουν «προγραμματιστεί» να ζουν το σήμερα. Δεν κάνουν σχέδια για το μέλλον. Σήμερα θέλουν το χάδι τους, σήμερα επιθυμούν την αγάπη σου. Και αυτό που ξεχνάμε, είναι ότι ο θάνατος αφορά μία τελεσίδικη κατάσταση, πάγια και ακλόνητη.

«Κοιμίζεις» το ζώο, αλλά μετά δεν μπορεί να ξυπνήσει. Ας δίνουμε πρώτα μία τελευταία ευκαιρία στο ζώο που παλεύει για τη ζωή του, που άντεξε μέχρι να φτάσει η βοήθεια και ας πονάει αφόρητα εκείνη την ώρα. Ο πόνος κάποια στιγμή περνάει, η ζωή όμως ποτέ δεν επιστρέφει σε ένα νεκρό σώμα.

Και όλοι οι «φιλόζωοι» την επόμενη φορά που θα «κοιμίσουμε» ένα ζώο με συνοπτικές διαδικασίες, ας σκεφτούμε, αν το κάνουμε πράγματι για το ζώο που υποφέρει ή το κάνουμε για τον εαυτό μας που κουράστηκε;

Η ευθανασία πάντα θα αντιπροσωπεύει θάνατο. Αλλά ένα θάνατο που θα κλείσει το κεφάλαιο της ζωής του ζώου με την αξιοπρέπεια που του πρέπει ως ισόβιου συντρόφου της δικής μας ζωής. Ένα θάνατο γιατί έχουν «κλείσει» ζωτικά όργανα, δεν υπάρχει περίπτωση ανάνηψης και έχουμε εξαντλήσει κάθε περιθώριο.

Και πάντα με αξιοπρέπεια μεν, αλλά με πόνο καρδιάς και αφόρητες τύψεις, Γιατί ανάμεσα στο «αφαιρώ μια ζωή» και «χαρίζω έναν αξιοπρεπή θάνατο» υπάρχει μια τεράστια διαφορά.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η ζωή γίνεται ανυπόφορη και ο θάνατος προβάλει ως ο μοιραίος προορισμός και το ζώο σου εμπιστεύτηκε την ευζωία του και δυστυχώς στη σύντομη ζωή του μπορεί να έρθει η στιγμή που τη μετάβαση του είτε στο άγνωστο είτε στο απόλυτο τίποτα να έχεις την ευθύνη του περάσματος και την ελευθερία να αποφασίσεις μόνο εσύ.

Αν θυμηθώ κλείνοντας, τα λόγια μιας αγαπημένης συγγραφέως, της Μάρως Βαμβουνάκη, στο βιβλίο της «Ο παλιάτσος και η Άνιμα», εκείνο λέει, που διακρίνει τον άνθρωπο από τα ζώα δεν είναι όσα έχουμε συνηθίσει να πιστεύουμε. Πως, δηλαδή, ο άνθρωπος είναι λογικός, ενώ το ζώο όχι – μέγα σφάλμα. Πως μπορεί να γελά, ενώ το ζώο όχι. Πως αυτός μόνο έχει επίγνωση του θανάτου του.

Εκείνο που διακρίνει τον άνθρωπο απ’ τα ζώα είναι η ελευθερία του. Η δυνατότητα αν θέλει, να μη δεσμεύεται ούτε απ’ τη φύση του, ούτε απ’ το τραυματικό του παρελθόν, ούτε απ’ τις υποκρισίες της κοινωνίας του, ούτε απ’ τα λάθη των γονιών του, ούτε απ’ τη βοήθεια των θεραπευτών του.

Να μπορεί, από θέληση και μόνο, να καταστρέφεται ή να κάνει τη θαυμαστή υπέρβαση και το κυριότερο να αποφασίζει. Κόντρα σε όλους και σε όλα».

Στον «Παράδεισο» ο σκύλος σου που «έφυγε» με τη βοήθειά σου μπορεί και να σε περιμένει, ναι! Μπορεί και για να σε ευχαριστήσει που από τον αβάσταχτο πόνο του τον λύτρωσες. Γιατί δικαίωμα να του προσφέρουμε και να του επιτρέψουμε εδώ μια ζωή Κόλαση, άραγε έχουμε;

Αρνούμενη την ευθανασία, μετά από 25 ώρες περιμένοντας και παρακαλώντας να έρθει τελικά ο θάνατος για να τον λυτρώσει, επειδή από πείσμα και εγωισμό, μιας που τον μεγάλωσα από δύο ημερών που τον βρήκα στα σκουπίδια, και ήθελα να τον έχω έστω και μια ώρα περισσότερη κοντά μου, τον 18χρονο Ορφέα μου με καρκίνο στον πνεύμονα σε τελικό στάδιο και μη αναστρέψιμο, μάλλον όχι, πιστεύω, δεν το έχουμε.

Ο Ορφέας απολαμβάνει τη θάλασσα που τόσο λάτρευε μαζί με την κηδεμόνα του
Κατερίνα Παπαποστόλου τρεις μέρες πριν φύγει από τη ζωή

Ναι έτρωγε, ναι έπινε νερό, ναι μας καταλάβαινε, ναι προσπαθούσε να κουνήσει την ουρά.

Την εικόνα όμως που αντίκρισα όλη τη νύχτα στην προσπάθεια του να αναπνεύσει και να είναι αδύνατον, να σηκωθεί για να μη θρηνώ και να μου δείξει πως τάχα θα τα καταφέρει, και εκείνο το τελευταίο βλέμμα του γεμάτο πόνο πριν ξεψυχήσει στην αγκαλιά μου, κλείνοντας μέσα του όλες τις εμπειρίες της κοινής μας ζωής και ένα τελευταίο ευχαριστώ, ποτέ μου δε θα μου τη συγχωρήσω.

Θα με περιμένει άραγε στον «Παράδεισο;»…